του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Με μια σύντομη αναδρομή στη σύγχρονη ιστορία μας ο Μαρκ Μαζάουερ τοποθετεί την Ελλάδα στο κέντρο του κόσμου. Στο άρθρο του που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 1η Ιουλίου στα «ΝΕΑ» λέει ότι στις μέρες μας η ευφορία των μανδαρίνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει υποχωρήσει και η Ελλάδα, με την πρόσφατη κρίση της, μεταφέρει το μήνυμα «Ποιο είναι το μέλλον;».
Κατά τον ιστορικό, το ίδιο έκανε η Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα με τη δημιουργία του ελληνικού έθνους-κράτους, το ίδιο και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο με την κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών, το ίδιο και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν ο ελληνικός Εμφύλιος βοήθησε στην ψήφιση του Δόγματος Τρούμαν.
Ας αφήσουμε κατά μέρος την ικανοποίηση που μπορεί να αισθάνεται ο οποιοσδήποτε όταν αισθάνεται ουραγός, κάτι σαν μαύρο πρόβατο, και κάποιος σοβαρός ιστορικός τον αναδεικνύει σε πρωταγωνιστή. Ας αφήσουμε κατά μέρος και την ιδιότυπη λογική της επιχειρηματολογίας: είναι λίγο ώς πολύ σαν κάποιος φιλόσοφος να εξηγεί στον άρρωστο γέροντα πως είναι πρωτοπόρος μιας και αυτός δείχνει σε όλους τους υπόλοιπους τον δρόμο. Εφτασε πρώτος εκεί όπου οι άλλοι, κατ' ανάγκη, θα ακολουθήσουν.
Και ας δούμε τι σημαίνει για μας τους Ελληνες ο κεντρικός ρόλος που κατά τον Μαζάουερ έχουμε κατά καιρούς αναλάβει να παίξουμε. Ακόμη κι αν προσπεράσουμε το υβριδικό κράτος που δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα, δεν μπορούμε να προσπεράσουμε ούτε τη Μικρασιατική Καταστροφή, ούτε τον Εμφύλιο ο οποίος, μπορεί να άνοιξε τον δρόμο για το Δόγμα Τρούμαν, την Ελλάδα όμως τη γέμισε ανθρώπινα ερείπια τα οποία, για να ξανασταθούν στα πόδια τους, χρειάστηκαν μερικές δεκαετίες.
Ό σο για τη σημερινή κρίση είμαι μάλλον βέβαιος ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών αυτής της χώρας θα προτιμούσαν να μη βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή για το μέλλον». Θα προτιμούσαν την ηρεμία των παρασκηνίων όπου οι κομπάρσοι μαζεύονται περιμένοντας να περάσει η δραματική μπόρα των πρωταγωνιστών, για να κάνουν το απόκεντρο πέρασμά τους πριν επιστρέψουν σπίτι τους ξέροντας ότι, με τη συμμετοχή τους στην παράσταση, έβγαλαν τη δόση του στεγαστικού τους.
Είναι θέμα οπτικής γωνίας θα μου πείτε. Και οι μεγάλες στιγμές της Ιστορίας πάντα, λίγο ώς πολύ, κατ' αυτόν τον τρόπο γράφονταν. Το εργαστήριο της ζωής δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση και σπανίως ενέπνεε αισιοδοξία. Σε αντίθεση με το εργαστήριο του ιστορικού ο οποίος, διακρίνοντας την προοπτική, με γνώμονα τις γενικές γραμμές αισιοδοξεί πως, ότι κι αν γίνει, η αφήγηση θα προχωρήσει ένα βήμα μπρος. Μιας και όπως η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα, έτσι και η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω.
Είναι και θέμα φιλελληνισμού.
Γιατί κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει τον φιλελληνισμό του Μαρκ Μαζάουερ. Ομως, όπως στο Μεσολόγγι άλλα έβλεπε ο λόρδος Βύρων και άλλα οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες, έτσι και τώρα εκείνος βλέπει ένα κέντρο εκεί που εμείς αισθανόμαστε απόκεντρο.
(από τα "Νέα")
Κατά τον ιστορικό, το ίδιο έκανε η Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα με τη δημιουργία του ελληνικού έθνους-κράτους, το ίδιο και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο με την κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών, το ίδιο και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν ο ελληνικός Εμφύλιος βοήθησε στην ψήφιση του Δόγματος Τρούμαν.
Ας αφήσουμε κατά μέρος την ικανοποίηση που μπορεί να αισθάνεται ο οποιοσδήποτε όταν αισθάνεται ουραγός, κάτι σαν μαύρο πρόβατο, και κάποιος σοβαρός ιστορικός τον αναδεικνύει σε πρωταγωνιστή. Ας αφήσουμε κατά μέρος και την ιδιότυπη λογική της επιχειρηματολογίας: είναι λίγο ώς πολύ σαν κάποιος φιλόσοφος να εξηγεί στον άρρωστο γέροντα πως είναι πρωτοπόρος μιας και αυτός δείχνει σε όλους τους υπόλοιπους τον δρόμο. Εφτασε πρώτος εκεί όπου οι άλλοι, κατ' ανάγκη, θα ακολουθήσουν.
Και ας δούμε τι σημαίνει για μας τους Ελληνες ο κεντρικός ρόλος που κατά τον Μαζάουερ έχουμε κατά καιρούς αναλάβει να παίξουμε. Ακόμη κι αν προσπεράσουμε το υβριδικό κράτος που δημιουργήθηκε τον 19ο αιώνα, δεν μπορούμε να προσπεράσουμε ούτε τη Μικρασιατική Καταστροφή, ούτε τον Εμφύλιο ο οποίος, μπορεί να άνοιξε τον δρόμο για το Δόγμα Τρούμαν, την Ελλάδα όμως τη γέμισε ανθρώπινα ερείπια τα οποία, για να ξανασταθούν στα πόδια τους, χρειάστηκαν μερικές δεκαετίες.
Ό σο για τη σημερινή κρίση είμαι μάλλον βέβαιος ότι η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών αυτής της χώρας θα προτιμούσαν να μη βρίσκονται «στην πρώτη γραμμή για το μέλλον». Θα προτιμούσαν την ηρεμία των παρασκηνίων όπου οι κομπάρσοι μαζεύονται περιμένοντας να περάσει η δραματική μπόρα των πρωταγωνιστών, για να κάνουν το απόκεντρο πέρασμά τους πριν επιστρέψουν σπίτι τους ξέροντας ότι, με τη συμμετοχή τους στην παράσταση, έβγαλαν τη δόση του στεγαστικού τους.
Είναι θέμα οπτικής γωνίας θα μου πείτε. Και οι μεγάλες στιγμές της Ιστορίας πάντα, λίγο ώς πολύ, κατ' αυτόν τον τρόπο γράφονταν. Το εργαστήριο της ζωής δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση και σπανίως ενέπνεε αισιοδοξία. Σε αντίθεση με το εργαστήριο του ιστορικού ο οποίος, διακρίνοντας την προοπτική, με γνώμονα τις γενικές γραμμές αισιοδοξεί πως, ότι κι αν γίνει, η αφήγηση θα προχωρήσει ένα βήμα μπρος. Μιας και όπως η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα, έτσι και η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω.
Είναι και θέμα φιλελληνισμού.
Γιατί κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει τον φιλελληνισμό του Μαρκ Μαζάουερ. Ομως, όπως στο Μεσολόγγι άλλα έβλεπε ο λόρδος Βύρων και άλλα οι πολιορκημένοι Μεσολογγίτες, έτσι και τώρα εκείνος βλέπει ένα κέντρο εκεί που εμείς αισθανόμαστε απόκεντρο.
(από τα "Νέα")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου