Τρίτη 14 Ιουνίου 2011

Επιστολή Γ. Βαρουφάκη στον Πρωθυπουργό - μία κάποια λύση;

του Αρίστου Δοξιάδη*

Η πρώτη μου αντίδραση όταν διάβασα την επιστολή του Γιάννη Βαρουφάκη προς τον πρωθυπουργό ήταν να γράψω στο twitter: “Πρόταση @yanisvaroufakis: Να απειλήσουμε με αυτοκτονία για να σώσουμε την ΕΕ”. Αλλά το ξανασκέφτηκα και τον έχω αδικήσει.

Ας υποθέσουμε οτι ο Γιώργος Παπανδρέου υιοθετεί την πρόταση. Τι μπορεί να συμβεί;

Οι ευρωπαίοι εταίροι μπορεί να ξεκινήσουν τις διεργασίες για να υιοθετηθεί η «εναλλακτική πρόταση», μπορεί και όχι. Αν τις ξεκινήσουν, πρέπει να συνεννοηθούν 27 κυβερνήσεις, η ΕΚΤ, ίσως και 27 κοινοβούλια, ίσως να γίνουν και πέντε δημοψηφίσματα. Μακροπρόθεσμα μπορεί να την εφαρμόσουν, μπορεί και όχι.

Εν τω μεταξύ, θα πρέπει να εφαρμόσουν επείγοντα μέτρα για να στηρίξουν τις τράπεζες της ευρωζώνης (αλλά όχι κατ ανάγκη τις ελληνικές) για να μην καταρρεύσουν από το πρώτο σοκ της δικής μας απόφασης, που θα σημαίνει μεταξύ άλλων και επίσημη στάση πληρωμών προς τους δανειστές του ελληνικού κράτους. Αυτό είναι δικό τους θέμα, και μάλλον θα τα καταφέρουν.

Ερχόμαστε στην Ελλάδα. Από πολιτική σκοπιά, η πρόταση έχει πολλά θετικά. Είναι πιθανό να γίνει δεκτή με ενθουσιασμό από πολλούς έλληνες, και να αποτινάξει από τους ώμους της κυβέρνησης την ρετσινιά οτι είναι ξενόδουλη ή κατοχική. Ετσι θα βρει πάλι το θάρρος να κυβερνήσει, αν βέβαια οι συνέπεις αυτής της γενναίας απόφασης δεν αποδειχτούν ολέθριες για τα εισοδήματα του λαού.

Για τα δημόσια οικονομικά, η πρόταση λέει οτι μέσα σε λίγες εβδομάδες οι δαπάνες πρέπει να περιοριστούν πολύ (πάρα πολύ, πολύ περισσότερο από ότι ζητάει το Μνημόνιο) και να μην ξεπερνάν τα έσοδα, δηλαδή τους φόρους. Επειδή το κράτος δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει στοχευμένες και ορθολογικές περικοπές, θα εφαρμόσει πάλι οριζόντια μέτρα.


Το Μνημόνιο ζητούσε να δημιουργηθούν μηχανισμοί που θα επιτρέψουν στο μέλλον τις στοχευμένες περικοπές, αλλά τώρα θα το αποτινάξουμε, οπότε οι μηχανισμοί αυτοί δεν θα φτιαχτούν (όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η μείωση περιθωρίων κέρδους των φαρμακείων που πληρώνουν τα ταμεία, ο ενιαίος φορεάς πρωτοβάθμιας υγείας, η ενιαία αρχή πληρωμών, οι ισολογισμοί νοσοκομείων και δήμων, κτλ). Ακόμα πάντως και αν μια φωτισμένη κυβέρνηση καταφέρει οι περικοπές να είναι στοχευμένες, το μέγεθος τους θα είναι πολύ μεγαλύτερο από οτι τώρα.

Πόσο μεγάλο; Αν τα φορολογικά έσοδα δεν μειωθούν περισσότερο, μόνο όσο το φετινό πρωτογενές έλλειμμα – νομίζω 7 δις. Αλλά πιθανότατα τα έσοδα θα καταρρεύσουν γιατί, για μερικά χρόνια θα ενταθεί και η ύφεση στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό θα συμβεί τουλάχιστο για δύο λόγους.

Πρώτο, η Ελλάδα έχει μεγάλο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλ. εισάγει πολύ περισσότερα από ότι εξάγει. Η διαφορά χρηματοδοτείται με δανεισμό από το εξωτερικό: δάνεια προς το κράτος, προς τις ελληνικές τράπεζες, και εμπορικές πιστώσεις προς τους εισαγωγείς. Οι τρεις αυτές πηγές θα στερέψουν μονομιάς. Οι εισαγωγές θα περικοπούν δραματικά. Οχι μόνο των αυτοκινήτων, αλλά και του πετρελαίου, των φαρμάκων, των πρώτων υλών. Ενα μεγάλο μέρος του ιδιωτικού τομέα που σήμερα δουλεύει, αύριο θα σταματήσει.

Δεύτερο, οι ελληνικές τράπεζες θα κλείσουν – λουκέτο, τέρμα. Εκτός αν δεχτεί να τις στηρίξει για μερικά χρόνια η ΕΚΤ, ως lender of last resort. Αυτό όμως θα σήμαινε διαπραγμάτευση και συμφωνία με τους εταίρους, δηλαδή ακύρωση της πρότασης Βαρουφάκη.

Συνεπώς, θα μπούμε σε μια πολύ βαθειά ύφεση, που θα σημαίνει ανεργία πολύ μεγαλύτερη από τη σημερινή, και βαρειά φτώχεια. Μπορεί να διαρκέσει μόνο δύο-- τρία χρόνια, αλλά μπορεί και δέκα.

Από την άλλη μεριά, η οικονομία μπορεί να εξυγιανθεί. Το δημόσιο θα περιοριστεί, και οι εξαγωγές, ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αυξηθούν. Πιθανόν να υπάρξει μόνιμη μετατόπιση πόρων από τις εσωστρεφείς υπηρεσίες (δημ. διοίκηση, παιδεία, υγεία, δικηγόροι, εμπόριο, κτλ) σε εξωστρεφείς δραστηριότητες: βιομηχανία, γεωργία, τουρισμός, ναυτιλία. Μετά από αιματηρές, και σκληρότατες θυσίες. Αν δεν θέλουμε να κάνουμε την προσαρμογή αυτή μέσα από κάποιας μορφής Μνημόνιο, ίσως είναι μια λύση να την κάνουμε μόνοι μας. 

*ο Αρίστος Δοξιάδης είναι οικονομικός σύμβουλος και επιχειρηματίας, πτυχιούχος Κοινωνιολογίας και Οικονομικών Επιστημών

(από το ιστολόγιο του Αρίστου Δοξιάδη)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου