Η κρίση χωρίς ψευδαισθήσεις

Η θετική προοπτική για την Ελλάδα
περνάει µέσα από τη δηµοσιονοµική εξυγίανση

 

των Σταύρου Λιβαδά, Μάνου Ματσαγγάνη, Γιώργου Προκοπάκη*

 

Η χώρα περνά µία από τις χειρότερες κρίσεις της ιστορίας της. Γι’αυτή την κατάσταση ευθύνονται πολλοί, κυρίως όµως όσοι κυβέρνησαν αυτόν τον τόπο τις τελευταίες δεκαετίες. Ευθύνες έχουν και όσοι συνέβαλαν µε τη στάση τους στην επικράτηση του σηµερινού µοντέλου πολιτικής. Ενός µοντέλου βασισµένου στις πελατειακές σχέσεις, στη διαφθορά, στην ιδιοποίηση δηµόσιου πλούτου, στην αδιαφανή διαχείριση των δηµόσιων πόρων, της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης, των κοινωνικών υπηρεσιών, του περιβάλλοντος.

Αναµφίβολα η κρίση της οικονοµίας επιβαρύνεται από την παγκόσµια χρηµατοοικονοµική αστάθεια. Κυρίως όµως είναι επακόλουθο της εγχώριας πολιτικής κρίσης. Πίσω από κάθε πτυχή της ελληνικής οικονοµικής κρίσης κρύβεται κάποια από τις παθογένειες του πολιτικού συστήµατος:    

• Η εµπέδωση της αντίληψης ότι η κερδοφορία µιας επιχείρησης εξαρτάται από τις κατάλληλες διασυνδέσεις και όχι την ανταγωνιστικότητά της

• Η συστηµατική παραβίαση της εργατικής, ασφαλιστικής, φορολογικής και περιβαλλοντικής νοµοθεσίας.

• Η ανάδειξη του κράτους σε «µεγαλοεργοδότη», µε κύριο µέληµα την «εξόφληση» κάθε µορφής και είδους «πελατειακών» οφειλών.

• Η εύνοια προςµια κρατικοδίαιτη µεγάλη επιχειρηµατικότητα, εις βάρος τόσο της υγιούς ανταγωνιστικότητας όσο και του κοινωνικού συµφέροντος.

• Η δηµιουργία ενός συµπαγούς δικτύου σχέσεων, βασισµένου στη συναλλαγή, τη διαπλοκή και τη διαφθορά, ανάµεσαστο πολιτικό προσωπικό, την κρατικοδίαιτη επιχειρηµατικότητα και τον ιδιοτελή συνδικαλισµό.

• Η ανεύθυνη συσσώρευση ελλειµµάτων, που η µια κυβέρνηση κληροδοτούσε στην άλλη και όλες µαζί στις νεώτερες γενιές.

 Οποια και αν είναι η κατάληξη της σηµερινής κρίσης, η χώρα θα βρεθεί υποχρεωτικά µε πλεόνασµα στον κρατικό προϋπολογισµό και µε µειωµένο δηµόσιο χρέος. Το πραγµατικό δίληµµα είναι εάν στην επόµενη µέρα θα οδηγηθούµε µε τρόπο βίαιο και καταστροφικό, ή εάν θα προχωρήσουµε συντεταγµένα. Για την έξοδο από την κρίση δεν υπάρχουνµαγικές λύσεις. Κάποιου είδους διακανονισµός του δηµόσιου χρέους µε τους πιστωτές µας, ιδιώτες και µηχανισµούς στήριξης, φαίνεται αναπόφευκτος. Θετική προοπτική γιατην Ελλάδα µπορεί να υπάρξει µόνον εάν προχωρήσουµε στον διακανονισµό µε τα ελλείµµατα υπό έλεγχο.

Σε κάθε περίπτωση, µόνος ο λογιστικός διακανονισµός του χρέους δεν λύνει το πρόβληµα. Το «κούρεµα» των πιστωτών, παρά τη λογιστική µείωση του χρέους, µετατρέπει τις διευκολύνσεις της ΕΚΤ και τις εγγυήσεις του ∆ηµοσίου σε χρέος.

Επιπλέον, κάνει απαγορευτική για µεγάλο χρονικό διάστηµα την προσπέλαση στις αγορές και τη διαχείριση των δηµοσιονοµικών, στο πλαίσιο ανεξάρτητης εθνικής πολιτικής. Οι ήπιες λύσεις, µε τη συναίνεση των πιστωτών, είναι ευπρόσδεκτες. Οµως, µικρή µόνο βελτίωση µπορούν να επιφέρουν. Υποχρεωτικά, η έξοδος από την κρίση περνάει µέσααπό τη δηµοσιονοµική εξυγίανση και την αξιοποίηση της δηµόσιας περιουσίας µε κάθε πρόσφορο τρόπο. Η ραγδαία και ριζική αλλαγή του πλαισίου άσκησης των δραστηριοτήτων του κράτους, της οικονοµίας και της κοινωνίας είναι σήµερα πιο επείγουσα παρά ποτέ.

Αφενός για την άµεση δροµολόγηση της δηµοσιονοµικής εξυγίανσης, µε ελαχιστοποίηση των κραδασµών για την κοινωνία καιτη διατήρηση των ωφεληµάτων µετά την κρίση προσφέροντας επαρκές πλεόνασµα για την υποστήριξη της ανάπτυξης. Αφετέρου για την απελευθέρωση των κοινωνικών δυνάµεων που ασφυκτιούν, κάτω από το βάρος του πελατειακού κράτους.

Οι µεταρρυθµίσεις πρέπει να είναι προσανατολισµένες προς την αλλαγή του παραγωγικού µοντέλου, ώστε το κράτος να είναι λιγότερο εργοδότης και διαχειριστής του πλούτου και περισσότερο εγγυητής της νοµιµότητας και της ισονοµίας, καταλύτης της ανάπτυξης, ρυθµιστής της επιχειρηµατικής δραστηριοποίησης. Είναι απαραίτητη η διάλυση όλων των ειδών πελατειακών σχέσεων, η πάταξη της διαπλοκής και της διαφθοράς. ∆εν µπορεί να αφορούν µόνον την οικονοµία:

πρέπει να καλύπτουν τη ∆ηµόσια ∆ιοίκηση, την παιδεία, την υγεία, την κοινωνική προστασία, τη ∆ικαιοσύνη, την πλήρη εξυγίανση της πολιτικής ζωής. Με κύριους στόχους ένα υγιέστερο πλαίσιο οικονοµικής πολιτικής, ένα µικρότερο αλλά αποδοτικότερο κράτος, την ενίσχυση του κύρους των πολιτικών θεσµών, την αποκατάσταση του κράτους δικαίου, καθώς και ένα δικαιότερο και αποτελεσµατικότερο σύστηµα φορολογίας και κοινωνικής προστασίας. Είναι ο µόνος δρόµος για την επαναπροσέγγιση και σύµπλευση µε τα κράτη και τους λαούς της Ευρώπης, έξω από το πλαίσιο της οποίας δεν υπάρχει καµιά προοπτική για τη χώρα. Είναι βέβαιο ότι όσοι κέρδισαν, όσοι βολεύτηκαν και όσοι απλώς συµβιβάστηκαν µε όσα µας έφεραν στη σηµερινή κρίση θα αντισταθούν στις µεταρρυθµίσεις µέχρι τέλους. Το κάνουν ήδη, καθώς η χώρα βρίσκεται σε µια παρατεταµένη κατάσταση ακυβερνησίας.

Ο οµφάλιος λώρος που συνδέει την κυβέρνηση µε την παλαιοπασοκική µήτρα ποτέ δεν αποκόπηκε. Ηδη µετατρέπεται σε βρόχο, που κινδυνεύει να την πνίξει – µαζί και την κοινωνία. Σε παρόµοια θηλιά έχει εµπλακεί και το πολιτικό σύστηµα της χώρας, παιδί του ίδιου πελατειακού κράτους, από το οποίο έχει µάθει να ζει και δενεπιθυµεί να αποκοπεί. Η κοινωνία, κατακερµατισµένη και αυτονοµηµένη, βρίσκεται σε κατάσταση αµηχανίας. Το πελατειακό σύστηµα που µέχρι χθες παρήγε κοινωνική συναίνεση, αδυνατεί πλέον να εγγυηθεί κοινωνική συνοχή. Το σκοτεινό και αβέβαιο µέλλον, η µαζική διάψευση των ελπίδων όσων πίστεψαν αλλά δεν έφταιγαν παράγουν αποστροφή, οργή, αγανάκτηση. Αντιδράσεις δικαιολογηµένες, αλλά αδιέξοδες.

Η εποχή της πλαστής ευδαιµονίας παρήλθε ανεπιστρεπτί. Μας µένει να διαχειριστούµε τις οδυνηρές συνέπειές της. Μπροστά µας δεν υπάρχει άλλη οδός, παρά αυτή των µεταρρυθµίσεων. Είναι καιρός να ενεργοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση όλες οι ζωντανές δυνάµεις της χώρας, όσοι αντιλαµβάνονται πως η ατοµική πρόοδος ταυτίζεται µε τον συλλογικό αγώνα για το δηµόσιο συµφέρον και την κοινωνική αλληλεγγύη. 

* ο Σταύρος Λιβαδάς είναι µηχανολόγος-ηλεκτρολόγος, µέλος του οµίλου Αριστερά Σήµερα (ΑΡΣΗ).
* o Μάνος Ματσαγγάνης είναι επίκουρος καθηγητής στο οικονοµικό Πανεπιστήµιο Αθηνών.
* o Γιώργος Προκοπάκης είναι σύµβουλος επιχειρήσεων σε θέµατα οργάνωσης και διαχείρισης πληροφοριών.
  

(από τα "Νέα")