Ιστορικά Μαθήματα Πτώχευσης: Το δάγκωμα της μαϊμούς και το φάντασμα του Δηλιγιάννη

του Μίμη Ανδρουλάκη

Σχοινοβατούμε πάνω από μια διπλή άβυσσο, άβυσσο εκτός Ελλάδας, άβυσσο εντός, κι αρκεί μια λάθος κίνηση, μια ζαλάδα, ένα ατύχημα, ακόμα κι ένα μικρό αποσταθεροποιητικό πολιτικό και πιστωτικό συμβάν, έστω και από παρεξήγηση, για να επέλθει η ελεύθερη πτώση μας. Το δίχτυ ασφαλείας που μας βάζει η ευρωζώνη είναι πολύ σημαντικό αλλά δεν μας καλύπτει στο 100%.  

• Ο Ουϊνστον Τσώρτσιλ συνήθιζε να λέει ότι ένα εντελώς τυχαίο γεγονός, το δάγκωμα μιας μαϊμούς, σκότωσε ένα εκατομμύριο και αφάνισε τον ελληνισμό του Πόντου και της Μικράς Ασίας. Πράγματι ο θάνατος από δάγκωμα μαϊμούς του βασιλιά Αλεξάνδρου, ο οποίος τα 'χε βρει με τον Βενιζέλο, αναζωπύρωσε τον Εθνικό Διχασμό σχετικά με την παλινόρθωση του πατέρα του, Κωνσταντίνου, οδήγησε στη συντριβή του μεγάλου ηγέτη στις κάλπες και στις Πλατείες, στην εγκατάλειψή μας από τις δυνάμεις της Ανταντ και φθάσαμε τελικά στη Μικρασιατική Καταστροφή. Της κατάρρευσης του πολεμικού μετώπου προηγήθηκε η εσωτερική κατάρρευση, πολιτική και οικονομική. Ο Γούναρης εκλιπαρούσε επί πέντε μήνες στο εξωτερικό ένα δάνειο αλλά γύρισε με άδεια χέρια. Επήλθε η οικονομική χρεωκοπία. Ο "αναγκαστικός εσωτερικός δανεισμός" κόβοντας τη δραχμή στη μέση δε μας έσωσε. "Τη μαϊμού την έβαλε ο σατανάς ο Βενιζέλος. Αυτός τη μπόλιασε με λύσσα" ήταν τα πρωτοσέλιδα του αντιπολιτευόμενου τύπου. Διάβασε Αντώνη Σαμαρά τα απομνημονεύματα της Πηνελόπης Δέλτα. 

• Τριάντα χρόνια πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή ο Τρικούπης, ο νεωτερικός ηγέτης των έργων, απέτυχε να πάρει το δάνειο και την 1η Σεπτεμβρίου του 1883 ξεστόμισε το ιστορικό "Δυστυχώς κύριοι επτωχεύσαμεν". Απέτυχε από την υπονόμευση της τότε αντιπολίτευσης του αξεπέραστου δημοκόπου όλων των εποχών, του Δηλιγιάννη, ο οποίος έσπρωξε στην πτώχευση την Ελλάδα για να συντρίψει το μισητό αντίπαλο. Απέτυχε γιατί καθυστέρησε επί ένα 48ωρο εσκεμμένα ο Βασιλιάς να υπογράψει τη σχετική δανειακή σύμβαση ώστε να προλάβει να πουλήσει ακριβά τα δικά του ομόλογα στο City. Η γαλλική Temps έκπληκτη από την αυτοκαταστροφική μανία των Ελλήνων έγραψε "Η διαγωγή ορισμένων πολιτικών και οικονομικών κύκλων στην Ελλάδα θυμίζει εκείνη τη μερίδα των Αθηναίων που έκαναν σήματα στους Πέρσες από την κορυφή του Υμηττού για να αποβιβαστούν στο πιο κατάλληλο σημείο". Για να καταστρέψουν τον Τρικούπη κατέστρεψαν το έθνος! 'Εκτοτε το φάντασμα του Δηλιγιάννη με πολλές μεταμφιέσεις στοιχειώνει αυτό εδώ το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων και είναι καιρός να το ξορκίσουμε όλοι μαζί να μην ξαναεμφανιστεί ποτέ. 

•  Το 1932 ο Ελευθέριος Βενιζέλος απέτυχε να συνάψει δάνειο και κήρυξε χρεωκοπία και στάση πληρωμών. Πριν και μετά την πτώχευση ο τυφλός δημοκοπικός ανταγωνισμός των δύο μεγάλων παρατάξεων έφθασε σε τέτοιο σημείο εξαχρείωσης που στο τέλος κατάντησαν να στηρίξουν από κοινού στο Κοινοβούλιο την κυβέρνηση Μεταξά, η οποία κήρυξε στη συνέχεια τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου του '36. Ο Μεταξάς που ήρθε στην εξουσία με δημαγωγία κατά των όρων των δανειστών στη συνέχεια υπό την εποπτεία του Βασιλιά, του θεματοφύλακα των δανειστών, ικανοποίησε εις διπλούν όλες τις εξωπραγματικές απαιτήσεις τους.

• Το μάθημα της ελληνικής ιστορίας από τις πτωχεύσεις μας είναι ότι στο κακό που μας “βρήκε” υπάρχει πάντα ένα πολύ χειρότερο κακό που έχουμε συμφέρον όλοι μαζί να το αποφύγουμε. Σύμφωνοι, η σημερινή κρίση του δημοσίου χρέους έχει μια θεμελιώδη, καθοριστική διαφορά από τις χρεοκοπίες του παρελθόντος. Οι κύριοι δανειστές μας τώρα είναι οι εταίροι μας σε μια ενιαία νομισματική ένωση, στην οποία εθελούσια συμμετέχουμε με τη θέληση της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού. Ενιαίας αλλά ατελούς νομισματικής ένωσης σε διαρκή ανασχηματισμό, εξέλιξη, επαναδιαπραγμάτευση, της οποίας οι υποτιθέμενοι άκαμπτοι κανόνες σπάνε υπό την πίεση των αναγκών της κρίσης. Είμαστε δεμένοι με τους εταίρους - δανειστές με μια σχέση αμοιβαίας “πυρηνικής” καταστροφής που μας προστατεύει από την άμεση χρεωκοπία εφόσον βέβαια δεν κάνουμε τυχοδιωκτική κατάχρηση αυτής της αμοιβαίας εξάρτησης. “Υπάρχει κάποιο λάθος εδώ;” αναρωτήθηκε, κάνοντας τον ανήξερο, ο Αντώνης Σαμαράς. Προεκλογικά με το Ε Πρόεδρε! είχα προειδοποιήσει ότι θα επιχειρήσουμε να σωθούμε και μπορούμε να σωθούμε με Λάθος Χάρτη της ευρωζώνης. Είναι “Λάθος Χάρτης” η γενικευμένη λιτότητα σε πλεονασματικές και ελλειμματικές χώρες πριν σταθεροποιηθεί με ασφάλεια η ανάκαμψη στην ευρωζώνη. Είναι “λάθος χάρτης” να κάνεις μια τόσο γρήγορη δημοσιονομική προσαρμογή δίχως αντισταθμιστικά νομισματικά και επενδυτικά διεγερτικά, δίχως ένα μίνιμουμ έστω Σχέδιο Μάρσαλ, βυθίζεσαι στην ύφεση και στην Παγίδα Χρέους (debt trap). Είναι “λάθος χάρτης” να αναβάλεις μέχρι το 2013 - 14 την οριστική επίλυση της κρίσης του χρέους. Οι αγορές απεχθάνονται την αναμονή και προεξοφλούν τις εξελίξεις με βάση το χειρότερο σενάριο. Οι κοινωνίες δεν την αντέχουν, ιδιαίτερα η ανυπόμονη και εξαντλημένη ελληνική. Κι όμως μ’ αυτόν το “λάθος χάρτη” που ανασχηματίζεται ωστόσο διαρκώς, μ’ αυτόν το “χάρτη” με τα πολλά μυθιστορηματικά στοιχεία, παίρνουμε το χρήμα, δεν χρεοκοπούμε κι αν δεν αποδειχθούμε ιδανικοί αυτόχειρες, αν δεν “σπάσουμε” πρώτοι στο ολέθριο παιχνίδι της αναμονής, μπορούμε να επιβάλλουμε τον τελικό πολιτικό διακανονισμό του χρέους μας, με μερική διαγραφή του και με μακρόχρονο αναπρογραμματισμό του με έκδοση εγγυητικού ευρωομολόγου. Ναι, η πολιτική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα γίνει ο καταλύτης για την πολιτική αναδιάρθρωση και περαιτέρω ενοποίηση της ευρωζώνης. Διαφορετικά κινδυνεύει να σπάσει η ίδια η ευρωζώνη. Μπορούμε να “το” φτάσουμε μέχρι εκεί, φτάνει να μη ξεχάσουμε ότι όλες οι μάχες του ελληνισμού χάθηκαν στα μετόπισθεν, χάθηκαν από κατάρρευση του εσωτερικού μετώπου.

“Θέλει και η πτώχευσις την τέχνη της” είχε πει ο τραπεζίτης Ανδρέας Συγγρός το 1893 στον Τρικούπη. “Θέλει και η πολιτική αναδιάρθρωση του χρέους την τέχνη της” λέμε το 2011 στις πολιτικές ηγεσίες της χώρας.

(από ομιλία του Μ. Ανδρουλάκη στη Βουλή, 20/06/2011)